Zo worden ze geschikt voor de behandeling van een groot aantal ziektes en aandoeningen, zoals artrose en kanker, bij mensen en dieren.
Artrose is op weg om de belangrijkste volksziekte van ons land te worden. Inmiddels hebben ruim 1,5 miljoen Nederlanders dagelijks last van pijn en stijfheid. In 2040 zijn dat er zelfs 2,5 miljoen. Een afdoende behandeling is er niet. En daar is grote behoefte aan, merkt Robert Jan Lamers van Orthros Medical op: “Wanneer we met ons onderzoek in de pers komen, benadrukken we dat het nog jaren duurt voordat er een behandeling is. Toch krijgen we daarna veel telefoontjes en e-mails van artrosepatiënten. Soms staan ze hier zelfs op de stoep. Het maakt duidelijk dat sommige mensen zoveel last van artrose hebben, dat ze iedere strohalm aangrijpen.”
Robert Jan Lamers
Lama’s
Antilichamen van lama’s staan centraal in het EFRO-project dat Orthros Medical en partners begin 2023 afrondden. Lamers: “Antilichamen of antistoffen zijn kleine eiwitten die een ziekte kunnen bestrijden. De afweersystemen van mensen en dieren maken deze antistoffen zelf aan. Uit onderzoek blijkt dat de antilichamen van lama’s goed te gebruiken zijn in behandelingen voor mensen. Ze zijn klein en je kunt ze gemakkelijk aanpassen.”
De doelstelling van het project was om een aanpak te ontwikkelen om lama-antilichamen zo aan te passen dat ze veilig en effectief een gerichte taak kunnen uitvoeren. Het tweede deel van deze aanpak was om deze antilichamen veilig en snel te kunnen vermeerderen.”
Die doelstelling is gehaald. Naast de aanpak werden er twee antilichamen met een specifieke taak bij de behandeling van artrose ontwikkeld. Een voor de vermindering van de pijn en een tweede voor de bestrijding van ontstekingen. Voor het vermeerderen bleek gist de beste voedingsbodem.
Verpakking
Binnen het project werkte Orthros Medical samen met de afdeling Developmental BioEngeneering van de Universiteit van Twente, het Enschedese bedrijf Hy2care, dat onder meer behandelingen voor kraakbeenschade ontwikkelt en QVQ uit Utrecht voor de selectie van lama-antilichamen.
“Samen met IamFluidics uit Enschede dat microgels ontwikkelt, hebben we een aantal ‘verpakkingen’ vergeleken”, vertelt Lamers: “Voor een goede werking moet je de antilichamen in het gewricht injecteren. Daarom willen we een verpakking ontwikkelen die langzaam oplost zodat de antilichamen over een langere periode vrijkomen. Dan zijn er misschien maar twee spuiten per jaar nodig.”
Juiste programma
EFRO was het juiste programma op het juiste moment, zegt Lamers. “Toen we aan het project begonnen, konden we niet voldoende bewijzen dat onze antilichamen werkzaam en veilig waren. Bovendien hadden we geen aanpak om de antilichamen gecontroleerd aan te passen en te vermeerderen. Die hebben we met hulp van EFRO kunnen ontwikkelen. Daardoor hebben we een breder toepassingsgebied, zoals wondgenezing of kankerbestrijding”.
De eerste toepassing
Inmiddels heeft de geneesmiddelenindustrie de waarde van de antilichamen ontdekt, aldus Lamers: “In 2022 hebben we een contract gesloten met de AnimalCaregroep, waarmee we ons product doorontwikkelen. Denk daarbij aan de verpakking maar ook aan nieuwe antilichamen, bijvoorbeeld om het kraakbeen te stimuleren om zichzelf te herstellen. De eerste toepassing is artrose bij honden.”
De informatie die nu vergaard wordt, is ook bruikbaar voor producten voor mensen, aldus Lamers. “We hebben bewezen dat onze antilichamen pijn verminderen en ontstekingen remmen bij dieren. Nu moeten we laten zien dat ze ook bij mensen veilig en effectief zijn. Dat kost tijd. Zeker omdat we producten willen ontwikkelen die langdurig en veilig werken. Dat kost nog meer tijd. Vermoedelijk kunnen we vanaf 2028 de eerste mensen behandelen.“
